Kent Gazetesinin manşetinde “Muğla 91 Yılda 1 Bayan Vekil Çıkarttı” başlıklı haber yer aldı. Gazeteci Mustafa İnci’nin araştırma haberi; “Muğla TBMM’nin kurulduğu 1923 yılından bu güne kadar 117 milletvekilini meclise gönderdi. 91 yıllık süreçte Muğla sadece 1995 yılında Türkiye’nin ilk bayan valisi olan Lale Aytaman’ı milletvekili olarak meclise gönderdi” tespitiyle başladı. İlin genel seçmen yapısının yüzde 50’sini oluşturan kadınlarımızdan 91 yılda tek bir bayan milletvekili çıkardık.
Muğla siyasetinde kadının yeri yok (!)
İnci’nin tespiti doğru ama bu tespite “Muğla 91 yılda 1 bayan milletvekili, 1 bayan senatör çıkardı” şeklinde bir ilave yapmak gerekiyor.
Ege Bölgesinin ilk bayan milletvekili 1934 yılında Balıkesir’den çıktı. Sabiha Gökçül Yerbay, ilk bayan milletvekili olarak mecliste görev yaptı. Oysa meclisin kadın siyasetçileri envanterinde Muğla’dan bir isim daha var: Hatice Mualla Akarca…
Hatice Mualla Akarca siyasette Dr. Lale Aytaman’dan çok önce yer almış bir isim. Akarca dönem itibariyle İsmet İnönü’nün Başbakanlık döneminde senatörlük yaptı. CHP-Demokrat Parti çekişmesinin yaşandığı yıllarda. Eski kuşaklar hatırlayacaktır. Akarca Avrupa Parlamentosuna seçildiğinde İsmet Paşa kendisi için “Türkiye bir hazine kazandı” demişti. Senatör Akarca’nın ANAP eski milletvekili Umur Akarca’nın da annesi olduğunu hatırlatarak devam edelim.
Kadın siyasetçi olarak Hatice Mualla Akarca’nın siyasi hayatı 2007 yılında Aksiyon Dergisi’nde Nursel Dilek imzalı “Meclise dokunan yaşlı kadınlar” araştırma haberinde yer almıştı. Bu konuda yazılı tek kaynak Nursel Dilek’e aitti.
Senatör Hatice Mualla Akarcayı, Nursel Dilek’in kaleminden sizlere aktaralım.
HATİCE MUALLA AKARCA KİMDİR?
Hatice Mualla Akarca İstiklal Harbi’nde savaşmış asker bir babanın kızı. 1916 Bursa doğumlu. Çocukluğuna dair hatırladığı tek şey Yunanların işgali sırasında İzmir’i terk edişleri. İzmir’den sonra geldikleri yer İstanbul olur. Önce Alman Lisesi’ni bitirir, sonra Ankara Ziraat Fakültesi’ni kazanır. Eşi ile de orada tanışıp evlenir. Evlendikten sonraki ilk görev yeri Ankara Tarım Bakanlığı olur. Bir taraftan çalışır diğer yandan Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde Alman Filoloji okur. Master için de Amerika’ya gider 1950’de. Üç yıl süren Amerika eğitiminden sonra tekrar Tarım Bakanlığı’ndaki görevine başlar. Ancak dönemin Demokrat Partili tarım bakanı ile ters düşer. Bu yüzden de Kayseri’ye sürgüne gönderilir.
SİYASETE GİRİŞ
Ailede siyasetle uğraşan ilk kişi Mualla Hanım değildir. Eşinin iki kardeşinden biri Demokrat Parti milletvekili, diğeri de Muğla Milas belediye başkanıdır. Turhan Akarca ihtilal olduğunda Yassıada’ya, Adnan Akarca da Muğla’daki vilayet hapishanesine gönderilir. 1961 ihtilalinden önce Mualla Akarca’nın eşine de Demokrat Parti’den milletvekilliği teklifi gelir. Fakat eşi siyaseti sevmediği için Mualla Hanım’ın bu işte daha başarılı olacağını söyler. O dönem Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Başbakan da İsmet İnönü’dür. Akarca ilk olarak Yeni Türkiye Partisi ile koalisyon ortaklığı yapan hükümette senatörlük görevini yürütür. Bir süre sonra koalisyon yıkılıp Adalet Partisi ile Yeni Türkiye Partisi iktidarın başına geçer. Ancak Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala’yı Hatice Mualla Akarca desteklemeyince partiden ihraç edilir. Sonrasında da eski meclis başkanı Refik Koraltan’dan milletvekilliği teklifi alır. O dönemler aynı aileden iki kişi DP’de olmasın diye Turhan Akarca bunu istemez. Daha sonraki açıklamalarında Akarca “İyi ki de girmemişim. Yoksa ben de Yassıada’ya gidecektim” diye konuşur. Koalisyon yıkılmasıyla İnönü’nün lideri olduğu CHP’ye geçer Akarca. Kısa süre sonra Avrupa Parlamentosu’na seçilir. İnönü o gün “Partimiz bir hazine kazandı” diyerek yorumlar Hatice Hanım’ın partiye katılımını.
Bir tarafta Demokrat Partili bir aile bir tarafta da o aileden CHP’li bir vekil vardır. Ara sıra tartışmalar yaşansa da Akarca’nın eşi desteğini hiçbir zaman esirgemez eşinden. CHP’nin seçimi kaybetmesinden sonra Milas ilçe başkanı olur. Güven Partisi’nin kurucusu Turhan Fevzioğlu’nun partisinde yer alır. Ancak seçimleri kaybedince politikadan çekilir…