Türkiye, cemaatler ve tarikatlar anlamında zengin bir ülke. Cemaatlerin ve tarikatların sayısı siyasi partilerden fazla. Kökleri yüzlerce yıl öteye dayananları var.
Yapılan bir araştırmaya göre Türkiye’de her 100 kişiden 6′sı cemaat üyesi. Türkiye’de 375 yerleşim merkezinde yapılan araştırmaya göre, en çok mensubu olan yüzde 61.8′le Gülen Cemaati.
Yine aynı araştırmaya göre; Süleymancılar ve Menzilciler yüzde 16.3′le ikinci ve üçüncü sırada bulunuyor. Ankete göre; Nakşibendiler yüzde 15.2, İsmailağacılar da yüzde 7.3′le en çok üyesi olan cemaatler arasında yer alıyor. Batıdan doğuya doğru gidildikçe cemaatçilik artıyor.
Batıda bir hayli az.
***
Hizmet Hareketi-Gülen Cemaati, Nurcular, Menzilciler, İskenderpaşa, İsmailağa, Yahyağlı, Kadiriler, Menzilciler, Süleymancılar, Erenköy Cemaati Ensar Vakfı, Işıkçılar, Hakikat Grubu, Halveti Şabaniye, Galibiler, Hüda-Par ve Kürt İslamcılar, Haydar Baş Gurubu, Adnan Hocacılar…
Bunlar Türkiye’nin cemaatleri (!)
Peki ya Muğla’daki cemaatler?
***
Bu cemaatlerden dört tanesi Muğla’da faaliyet gösteriyor.
Ensar Vakfı (Erenköy Cemaati), Süleymancılar, Nur Cemaati ve Hizmet Hareketi Muğla’da öne çıkan cemaatler. Bu dört cemaate yakından bakalım.
***
Ensar Vakfı:
Erenköy Cemaati, Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde kurulan bir cemaat. Nakşibendîlik geleneğine bağlı. Cumhuriyet dönemi Erbilli Mehmet Esad Efendi’nin halifesi Mahmut Sami Ramazanoğlu tarafından Esad Erbili’nin ölümünden sonra Erenköy’de kurulmuş. İleri aşamada cemaatin dini sorumluluğunu Musa Topbaş üstlendi. Cemaat Ankara’da Muradiye Vakfı olarak biliniyor. Cemaatin örgütlenmesini için Ensar Vakfı, İlim ve Hizmet Vakfı ve Hikmet Vakfı, Aziz Mahmut Hüdâyi Vakfı ve Murâdiye Vakfı kurulmuş.
AKP ile aralarında sorun yok.
***
Süleymancılar:
Ülke genelinde öğrenci yurtları, kuran kursları aracılığıyla varlığını sürdürüyor. Kurucusu Süleyman Hilmi Tunahan. Adını kurucusundan almış. Aile liderliğinde ikiye ayrılmışlar. Arif Ahmet Denizolgun, Mesut Yılmaz hükümetinde Ulaştırma Bakanlığı yapmış. ANAP ve MHP’yi desteklemiş. AKP ile yıldızı hiç barışmamış. Diğer kanatta Mehmet Denizolgun iki dönem AKP’den milletvekili seçilmiş. Kitlenin oyu MHP ve AKP’ye gidiyor. Ancak Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri görev değişikliği sonrasında AKP yerel teşkilatı ile sorun yaşadılar. Bu nedenle AKP ile olan ilişkileri bozuldu.
***
Nur Cemaati:
Hizmet Hareketi’nin de ilham kaynağı Saidi Nursi’yi üstat kabul ediyorlar. Adını Risale-i Nur’dan alıyor. Yeni Asya, Yeni Nesil, Okuyucular, Yazıcılar, Kırkıncı Hoca gibi gruplarla anılıyorlar. Saidi Nursi’nin yaşayan talebeleri Mehmet Kırkıncı, Mehmet Fırıncı, Said Özdemir’in Abilik yaptığı cemaat, Necmettin Erbakan’a değil, Adnan Menderes’le başlayan Demokrat geleneğine bağlı. 28 Şubat’a kadar çoğunluğu Demirel’i destekleyen bu ekolün bazı isimleri de Turgut Özal’ı destekledi. 2002 sonrası Demokrat Parti ve Doğru Yol ile ilişkileri süren cemaatin büyük çoğunluğu AKP’yi destekliyor.

***
Gülen Cemaati;
Hizmet Hareketi olarak biliniyorlar. Liderleri Fetullah Gülen, üstatları Saidi Nursi. Hizmet Hareketi başta Türkiye olmak üzere çeşitli ülkelerde faaliyet gösteren bir sivil toplum hareketi gibi. Hareketin okul, dershane, üniversite gibi eğitim kurumlarının yanı sıra dinler ve kültürler arası diyalog faaliyetleri ve yardım organizasyonlarını gerçekleştirdikleri çeşitli vakıf ve dernekleri ile ticari faaliyet gösteren basın yayın kuruluşları, hastaneleri ve finans kurumları mevcut.
Gülen hareketi ve Türk girişimciler tarafından Türkiye içi ve dışında açılmış 92 ülkede yaklaşık 500 okulu, altı üniversite ile çeşitli sayıda eğitim veya dil merkezi var.
Hareketin Muğla’da da dersane ve eğitim kurumu bulunuyor.
Hizmet Hareketi’nin son yaşanan dersane tartışmalarıyla AKP ile arası iyice bozuldu. Siyaset kulislerinde yer alan iddiaya göre; cemaat-hükümet geriliminde ilk istifa sanıldığı gibi AKP Milletvekili Hakan Şükür’den değil cemaate yakınlığı ile bilinen AKP Kadın Kolları İl Başkanı Nurzile Çavuşoğlu’ndan geldi.
Bu bir iddia. Çavuşouğlu’nun istifasının kamuoyuna deklere edilmemesi bu iddiayı doğrular nitelikte.
***
Hizmet Hareketi siyasi tarihimizde yer alan en etkili cemaat olarak biliniyor. Hareketin siyasetteki oy oranı yüzde 3 olarak nitelendiriliyor. Hizmet Hareketi siyaset dâhil birçok alanda güçlü.
AKP iktidarının dersaneler konusundaki tavrı sonrasında başlayan tartışmaların odağında Hizmet Hareketi bulunuyor. Yaklaşan yerel seçimler öncesinde dersaneler üzerinden başlayan hükümet-cemaat gerilimi ülke gündeminin ilk sırasını oluşturuyor. Hizmet Hareketi’nin yaşananlardan sonra ülke genelinde ve Muğla’da ne yapacağı merak edilirken hareketin; ya CHP’yi ya da MHP’yi desteklemesi bekleniyor.
***
Bu kent olarak bizim için yeni bir şey değil.
“Siyaset-kent-cemaat” ilişkisinde son on beş yılda, cemaatler ve cemaatlere yakın grupların büyük çoğunluğu yerelde merkez sağ partilere ya da adaylarına ve AKP’ye oy vermediler. Verenleri mutlaka vardır (!) Ancak geçmişte olduğu gibi Demokrat Parti, Adalet Partisi, Doğru Yol Partisi, ANAP, Milliyetçi Hareket Partisi, Refah ve Fazilet gibi siyasi partileri ve adaylarını yerelde destekleyen cemaatler son on beş yılda merkez sağ partileri ve yerel adaylarını desteklemediler.
1999 Yerel seçimlerinde başlayan bu siyasi tercih son üç yerel seçim döneminde de devam etti. Şimdi önümüzde 2014 yerel seçimleri var. Seçimlere üç ay kala dersaneler üzerinden başlayan tartışmalar, yüksek siyasette ve iş dünyasında gerçekleşen gözaltıları ve adli süreç yerel siyaseti ve yerel tercihleri de etkileyecek. Bu seçim döneminde de yerelde cemaatlerin büyük çoğunluğu AKP’ye oy vermeyecek…