Başında Gakkoş şapkası,
Sırtında U yakalı yelek,
İçinde beyaz mintan ve sırtına ardılmış bir poşu,
Yeleğin ön cebinde bir köstekli saat,
Ayağında külot pantolon,
Altında körüklü çizme,
Elinde koca bir tesbih (!)
Alın size Yörük tipolojisi…
***
Bir bilim insanı diyor ki,
Sormak gerek;
Toroslardan düze, yaşamı göçerlikle geçen Yörük nereden bulacak;
Gakkoş şapkayı,
U yaka yeleği,
İngiliz külodunu,
Körüklü çizmeyi?…
Allah aşkına yeter (!)
Sunilikten, özensizlikten bıktık usandık.
Hali vakti iyi olan eşraf efendilerinin “bey” kıyafetinden oluşturulan potporik tarzdan folklorik tarz olarak yaratmaya çalışanlar binlerce yıllık bir kültür mirasına saygısızlık etmekten vazgeçmeliler.
Yörük tipinin Gakkoş şapkayla, İngiliz külodu ile ve körüklü çizmeyle anılır olması, bu potporik türden kültür yaratma çabası gerçek Yörüklerde ve halk bilimcilerde sıkıntı yaratıyor.
Bilim insanları Muğla Yörük etnografisinin böyle anılmasını, böyle hatırlanmasını büyük bir kültür erozyonu olarak kabul ediyorlar.
***
Halk bilimcilere göre;
Yörüğün başında keçeden depme fes,
Fesin üzerinde ince ipekten bir kumaş,
Ensesinde bir yağlık,
Sırtında alaca renkli bir gömlek,
Üzerine camadan.
Camadan dediğin;
Çuha kumaştan yapılan halı motifli kolsuz yelek.
Üzerinde duruma göre;
Mavi cepken.
Ayağında keçi kılından yapılmış,
Uçkurla bele bağlanan, ayak bileklerine kadar uzanan şalvar.
Şalvar’ın üzerinde bir kuşak.
Ayakta beyaz yünden örülen dize kadar motifli çorap.
Ve altta mutlak çarık…
Al sana Yörük,
Al sana kıyafet,
Bunun dışındakilerin tamamı;
Potporik bir rezalet.
***
Bir halk bilimci bize gönderdiği iletisinde soruyor.
“Muğla Yörük Şenliği’nde ortaya çıkan görüntüler bir gerçeği ortaya çıkardı. Şenlikle ilgili yayınlanan haberlerde yer alan fotoğraflara bakarak Yörüklüğümden kuşkulandım. Babamı, dedemi ve hatta büyük babamı düşündüm. Kendi kendime boşa okumuş, boşa araştırmışız diye söylendim. Sayın Yazar; Yörük Torosların tepelerinde nereden bulacak Gakkoş şapkayı, İngiliz külodunu, körüklü çizmeyi? Kim yaratıyor bu geleneğini. Bu kenti yönetenler nasıl olurda bu özensiz potporinin içinde yer alıyorlar? Tarihçiler, toplum bilimciler, araştırmacılar dururken, Yörüklük kültürü her açıdan sosyal ve etnografik olarak bilim insanları tarafından ortaya konmuşken Muğla nasıl olurda bu kültürü İncirliova’nın terzilerinde arar? Çok üzgünüm. Gerçek Yörük kıyafetini sadece Fethiyeli Yörükler giyiyorlar. Diğerlerinin ki folklorik değil, potporik. Sayın Yazar, ‘Güzel Köylü dizisi Muğla’yı tanıtamaz’ başlıklı yazınızla bu kentin sahip olduğu kültür ve sanat değerlerini ortaya koydunuz. Kent kültürüne ilişkin hassasiyetinizi bildiğim için size yazıyorum. Lütfen bu konuyu kaleme alın. Çeşitli yörelerden, her beğendiğinden birini alıp üzerine takıp takıştırmayla kültür yaratılmaz. Bu tuhaflık (!) bir geleneğe dönüşmeden lütfen müdahale edin. Muğla potpori kıyafetten kültür yaratamaz”…