Muhtarlık müessesesinin siyasette ayrı bir yeri vardır. Biliyorsunuz 2007 yılına kadar muhtarlar bağlı bulundukları siyasi partilerin adayı olarak seçime katılabiliyorlardı. Ancak 2007’de bu uygulamadan vazgeçildi. Siyasi partiler bu tarihten itibaren Muhtarları aday olarak gösteremedi.
Bu tarihten sonra şeklen muhtarların siyasetle ilişkisi kesildi ve muhtarlar siyasi partilerden bağımsız bireyler olarak aday olabildi.
Muhtarlık müessesesini şeklen kaybeden siyaset, muhtarlarla olan ilişkisini herşeye karşın devam ettirdi. Zira muhtarlık müessesesi tüzel kişiliği temsil ediyordu. Muhtarlar aynı zamanda merkezi idarenin temsilcisi sıfatıyla yasaları ve hükümetin emirlerini halka duyurur, uygulanmasını sağlar, sorumluluk alanındaki köy ya da mahallenin dirlik ve düzenini sağlardı.
Dönemin Cumhurbaşkanı merhum Süleyman Demirel, muhtarlarla yaptığı bir toplantı da Cumhurbaşkanı olarak kendisinin de bir muhtar olduğunu ifade etmiş, muhtarlığın önemine dikkat çekmişti.
Muhtarlık müessesesi yakın siyasi tarihimizde ilk idari değişikliği 2007 yılında yaşadı. 2007’de siyasetle arasına mesafe konulan muhtarlık müessesesi ikinci idari değişikliği ise 2012’de büyükşehir yasasıyla yaşadı.
Büyükşehir statüsüne kavuşan illlerde muhtarlara hizmet götüren İl Özel İdareleri, İl Genel Meclisi ve belde belediyeleri kapatıldı ve beldeler mahalleye dönüştü, muhtarlıklar kuruldu.
Yasa ile İl Özel İdaresi’nin yetkileri büyükşehir belediyelerine devredildi.
Merkezi idareden İl Özel İdaresi ve İl Genel Meclisi eliyle hizmet alan muhtarlar bu iki kurumun kapatılmasının ardından hizmeti büyükşehir belediyesinden almaya başladı.
Büyükşehir yasasıyla Muğla il genelinde muhtarlık sayısı toplamda 551’e ulaştı.
Bu kadar bilgi paylaşımından sonra ifade etmek isteriz ki; idari yapı içerisinde halka dokunan ve halka en yakın kurumlar içinde ilk sırada bulunan muhtarlık müessesi siyasetle olan ilişkisinin bu yeni süreçte daha da güçlendirdi.
Toplumun en küçük birimleri olarak tariflenen mahalle ya da köylerin sorumlusu olarak muhtarlar siyasi tarihimizde belki de hiç olmadığı kadar siyasetin gözdesi haline geldi.
Siyaset-muhtarlık ilişkisi seçmen askı listelerini ve seçmen kartlarını dağıtmanın ötesine geçti ve yeni bir boyuta taşındı.
Halka aracısız, direk mesaj ulaştırmak isteyen, toplumsal algı yaratmak isteyen siyasetçiler aradıkları zemini muhtarlık müessesesinde buldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere Başbakan Ahmet Davutoğlu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli bu çerçevede muhtarlarla bir araya gelen liderler. Ancak muhtar buluşmasında hiçbir lider siyasetçi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı geçemedi. Erdoğan’ın muhtarlarla buluşması neredeyse bir gelenek haline geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, topluma yönelik mesajlarını muhtarlar buluşması üzerinden vermeye başladı.
Genel siyasette olduğu gibi yerel siyasette de muhtarlar siyasetçilerin gözdesi. Büyükşehir yasasıyla 551 sayıya ulaşan muhtarlar “halk-hizmet-siyaset” ilişkisinin en önemli unsurları arasında ilk sıralarda yer alıyor.
Biliyorsunuz Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün’de sık sık muhtarlarla bir araya gelen siyasetçilerden. Ancak Başkan Gürün’ün diğer liderlerden farklı bir yanı var.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha İstanbul Belediye Başkanı iken Muğla Belediye Başkanı olduğu dönemlerde Osman Gürün, merkezdeki 13 mahalle muhtarına “Siz benim daire müdürümsünüz” diye seslenir ve muhtarlık müessesesine verdiği önemi her fırsatta dile getirirdi.
Başkan Gürün, bugün büyükşehir belediye başkanı olarakta muhtar-siyasetçi ilişkisini özenle sürdürüyor. Yasa ile genişleyen sınırlar içerisindeki hizmet alanında görev yapan muhtarlarla sık sık bir araya gelen Başkan Gürün, muhtar-siyasetçi ilişkisinin önemli bir örneğini oluşturuyor.
Bir tespitle sonlayalım.
Toplumun en küçük birimleri olarak tariflenen, politik bir arabulucu olmadan halk tarafından direkt olarak sandıktan seçilen muhtarlar, halka aracısız dokunmak ve mesaj vermek isteyen tüm siyasetçilere büyük ve meşru bir zemin sağlıyor.
Böyle olunca da muhtarlar siyasetin, siyasetçinin gözdesi oluyor…