Sayıştay, Muğla’da doğal sit ve özel çevre koruma bölgelerindeki yerlerin mevzuata aykırı şekilde ihale edildiğini tespit etti. Sayıştay’ın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2014’teki faaliyetlerine ilişkin denetim raporunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Türkiye Çevre Koruma Vakfı ile Muğla Valiliği’ne bağlı olan Muğla’ya Hizmet Vakfı’nın yüzde 50’şer hisse ortaklığıyla kurulan MUÇEV’e yapılan ihaleleri mevzuata aykırı buldu.
Sayıştay raporunda, tabiat alanlarındaki günübirlik alanların MUÇEV’e kiralanmasının Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik’e aykırı olduğu belirtildi. Raporda,“Yönetmelikte öngörülen ihale usulleri dışında MUÇEV ile her alan için ayrı ayrı yapılan protokollerle ‘günübirlik alanların’ kiraya verilmesi, kiralayan şirketçe bu alanların daha yüksek bedelle üçüncü şahıslara ihale yoluyla kiraya verilmesi”nin yönetmeliğe aykırı olduğuna dikkat çekti.
Sayıştay Başkanlığı’nın konuyla ilgili aldığı karar içerik anlamında yukarıda tariflendiği gibi olsa da biz yine de Sayıştay kararının detaylarını kamuoyunun bilgisine sunmak, internet sitesinde yer alan raporun içeriğini sizlere aynen aktarmak istiyoruz.
***
Sayıştay’ın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2014 Yılı Düzenlilik Denetim Raporu’nda şu ifadelere yer verildi:
“Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki ‘Günübirlik Alanların’ protokol
yapılması suretiyle kiraya verilmesi
644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13-A maddesinin 1’inci fıkrasının (e ) bendinde; tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinde bulunan devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde, tasarrufta bulunmak, işletmek, işlettirmek ve kullanım izinlerini vermek, korunan alanlara ilişkin insan ve finansman kaynağı sağlamak Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sayılmıştır. Bu yerlerin idaresine ilişkin usul ve esaslar ise, Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik’te belirlenmiştir.
Yönetmelik’in 55’inci maddesinde, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesine ilişkin İhale Esasları 25’inci maddesinde ise, ihale usulleri belirlenmiştir. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesinde 55’inci maddede belirlenen ihale esasları çerçevesinde 25’inci maddedeki usullerin esas alınması gerekmektedir. Kiralama ile ilgili bu genel esasların istisnaları ise Yönetmelik’in 42’inci
maddesinde ihale usullerine tabi olmayan işler olarak sayılmıştır. Buna göre;
(1) İdarece, aşağıda gösterilen kişi, kurum ve kuruluşlara doğrudan doğruya kiralama, kullanma izni, işletme hakkı verilebilir:
a) Genel, özel bütçeli idareler ve Belediyeler, bunlara bağlı döner sermayeler ve sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait olan ortaklıklar ve özel bütçeli idarelerin kurdukları birlikler,
b) Kamu iktisadi kuruluşları ve iktisadi devlet teşekkülleri ile sermayesinin yarısından fazlası bu kuruluşlara ait olan ortaklık veya müesseseler,
c) Özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar,
ç) Kamu yararına faaliyet gösteren vakıf ve dernekler,
d) Diğer kamu tüzel kişileri,
e) Uluslararası anlaşmalar uyarınca yapılacak işler.”
Yukarıda sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar dışında kalan özel ve tüzel kişilere doğrudan doğruya kiralama, kullanma izni ve işletme hakkı verilemez.
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünce, Günübirlik Alanların kiralama işlemlerinin de Yönetmelik’in 42’nci maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar dışında kalan özel ve tüzel kişilere kiralamasının Yönetmelik’te öngörülen ihale usulleri uyarınca yapılması gerekir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Türkiye Çevre Koruma Vakfı ile Muğla Valiliğine bağlı olan Muğla’ya Hizmet Vakfının %50’şer hisse ortaklığı ile kurulmuş olan Limited şirket (MUÇEV) Yönetmelik’in 42’nci maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar arasında yer almadığı görülmüştür.
Yönetmelik’te öngörülen ihale usulleri dışında MUÇEV ile her alan için ayrı ayrı yapılan protokollerle günübirlik alanların kiraya verilmesi, kiralayan şirketçe bu alanların daha yüksek bir bedelle üçüncü şahıslara ihale yoluyla kiraya verilmesinin; devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kiralanmadığı şeklinde değerlendirilmiştir.
Bu nedenlerle Muğla ilindeki Günübirlik Alanların kiraya verilmesi işlemlerinin Yönetmelik’in 42’nci maddesine göre protokolle MUÇEV’e verilmeyip, Yönetmelik’in 25’inci maddesinde yer alan ihale usulleri esas alınarak kiralama işlemlerinin gerçekleştirilmesinin yerinde olacağı düşünülmektedir.
Kamu idaresi cevabında: Bundan sonra yapılacak kiralama işlemlerinde denetim raporunda yer alan görüşler dikkate alınarak işlem tesis edilecektir.
Sonuç olarak: Bulguda Muğla ilindeki Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bazı yerlerin kiraya verilmesi işleminde, Yönetmelik’in 42’inci maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar arasında yer almayan MUÇEV’e kiralanmasının mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmiş, Bakanlık da verdiği cevapta, bundan sonra yapılacak kiralama işlemlerinde denetim raporunda yer alan görüşler dikkate alınarak işlem tesis edileceğini belirtmiştir.
Ayrıca Yönetmelik’te öngörülen ihale usulleri dışında MUÇEV ile her alan için ayrı ayrı yapılan protokollerle günübirlik alanların kiraya verilmesi, kiralayan şirketçe bu alanların daha yüksek bir bedelle üçüncü şahıslara ihale yoluyla kiraya verildiği görülmüştür. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kiralanması ve bu kiralanan alanlardan MUÇEV ile sözleşmeleri devam eden yerlerin
ihalelerinin mevzuata uygun şekilde gerçekleştirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir”.
***
Sayıştay raporundan da anlaşılacağı gibi Muğla Valiliği ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ortaklığında kurulan MUÇEV, raporda tarif edilen kriterlere uymamaktadır.
Ortada yasaya aykırı bir işlem vardır ve bu yanlış Sayıştay raporuyla da tespit edilmiştir.
Peki Sayıştay raporuyla yasaya aykırı işlem ortaya çıktığına ve tespit edildiğine göre ortadaki hukuksuzluk karşısında Muğla Valiliği ve MUÇEV nasıl bir yöntem izleyecek?
Bu hukuksuzluk nasıl açıklanacak?
Kriterlere uymadığı Sayıştay raporunda tespit edilen MUÇEV’e verilen alanlar içerisinde yer alan İztuzu Plajı, kriterlere ve kamu yararı ilkesine uygunluk taşıyan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’ne verilirken, yani İztuzun’da yanlıştan dönülürken, Ölüdeniz (Kumburnu ve Belcekız), Akbük Koyu ve Akçapınar Sörf Alanı’na yönelik hukuka aykırı kiralama işlemlerindeki hukuksuzluk ne olacak?
Bu durum kamuoyuna nasıl açıklanacak?
Hukuksuzluğun oluşturduğu kamu zararı (!) ihaleyi alan firmaların zararları kime fatura edilecek?
Bunlar Muğla kamuoyunun da, biz basın mensuplarının da cevabını beklediğimiz sorular.
Biliyoruz ki Muğla Büyükşehir Belediyesi bu konudaki mücadelesini hukuki zeminde sürdürüyor. Sayıştay raporu ile de tespit edilen hukuksuzluk karşısında Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin bu süreçte ne yapacağını ve nasıl bir yol izleyeceğini de merak ediyoruz.
Muğla Büyükşehir Belediyesi, 2014 yılında yürürlüğe giren büyükşehir yasası öncesinde devir teslim komisyonunda yangından mal kaçırır gibi taşınmazlar listesinin ilk sıralarında yer alan Ölüdeniz (Kumburnu ve Belcekız), Akbük koyu ve Akçapınar’ı kaybetmesine karşın hukuk mücadelesine devam etmişti.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye kamuoyunun bilgisine sunulan Sayıştay raporuyla Muğla Büyükşehir Belediyesi, sahibi olduğumuz taşınmazların geri kazanılması konusunda çaba ve gayretlerine yeni ve hukuki bir halka ekleyebilir inancı ve beklentisi içindeyiz.
Sayıştay raporunda yer alan “Bundan sonra yapılacak kiralama işlemlerinde denetim raporunda yer alan görüşler dikkate alınarak işlem tahsis edileceği” yönündeki bakanlık görüşü ile Ölüdeniz (Kumburnu ve Belcekız), Akbük koyu ve Akçapınar’ı kamu yararına yönelik işletmeler olarak yeniden kazanabiliriz.
Bunu kamu yararına hizmet veren yerel yönetimler eliyle yapabiliriz…